Немрут тоосунун чокусу кең түздүктөрдүн жана Евфрат дарыясынын панорамалык көрүнүшү менен күндүн чыгышын жана батышын көрүү үчүн Түркиянын эң кооз жерлеринин бири болур саналат. 2150 метр бийиктиктеги бул улуу тоону ого бетер укмуштуу кылган нерсе — анын Коммаген Падышачылыгынын эстеликтери – эки миң жыл бою ал жерде турган акиташ блокторунан жасалган бийик айкелдер. Рим империясы менен ийгиликтүү күрөшүп, өлбөстүккө умтулган падыша Антиох Теос I (б. з. ч. 69-36) тарабынан тургузулган бул скульптуралар байыркы замандан бери уламыштарга дем берип келет. Азыр авантюристтердин эң популярдуу маршруттарынын бири болгон Немрут, Адьямандын сырдуу чокусу зыяратчыларды таң калтырууну улантууда.
Байыркы дүйнөнүн тарыхый мурасы
1987-жылы ЮНЕСКОнун Дүйнөлүк мурастар тизмесине кирген Немрут тоосу дүйнөдөгү эң таасирдүү чокулардын бири. Аталган тоо, Түркиянын түштүк-чыгыш Анадолу облусунун Адьяманга караштуу Кахта районунда тарых бою цивилизацияларга жана маданияттарга мекен болгон өчкөн жанар тоо болуп саналып, 2150 метр бийиктикте жайгашкан Немрут Малатия жана Адьямандан укмуштуудай көрүнүштөрдү сунуштайт. Немрутка болгон саякат өзүнүн сыйкырына ээ жана чокуга жеткенде укмуштуудай көрүнүш пайда болот. Өлчөмдөрү сегизден 10 метрге чейин жеткен эбегейсиз чоң скульптуралар акиташ блокторунан жасалган, айрымдарынын салмагы тогуз тоннага чейин жетет. Болжол менен эки миң жылдык статуялар Антиох тарабынан сөөк коюучу жайдын ичинде тургузулган. Байыркы дүйнөлүк долбоор катары масштабы жана дизайны татаалдыгы боюнча теңдеши жок бул эбегейсиз таш эстеликтер Антиохтун кудайларына жана анын ата-бабаларына, анын ичинде перс атасына жана эллиндик энесине ыраазычылык билдирүү аркылуу курулганы белгиленет.
Немрут тоосундагы кереметтер
Немрут тоосунун чокусуна чыгуу жолунда зыяратчыларды чыгыш, түндүк жана батыш болуп үч топко бөлүнгөн скульптуралар тосуп алат.
Түндүк тумуласы толук бүтө элек болсо, чыгыш менен батыштагы террасалар сакталып калган. Чыгыш террасада кудайлардын галереясы, ата-бабалардын галереясы жана курмандык чалынуучу жай жайгашкан. Ошол эле учурда борбордук скульптуралык топ анын ата-тегинин аралашмасы болгон жаңыдан түзүлгөн диний культтун пантеонун чагылдырган беш кудайдан турат. Арстан менен бүркүт бул фигуралардын эки жагында аларды коргоп турушат. Арстан, жаныбарлардын падышасы, жердеги күчтү, ал эми бүркүт, кудайлардын жарчысы, асман күчүн билдирет. Батыш террасадагы скульптуралар дээрлик бирдей жайгаштырылган. Чыгыш террасадагы тактылар бүтүн болсо, батыш террасадагы айкелдердин баштары жакшыраак сакталган. Бул террасада Коммагендин падышасы Антиох Iнин айкели, ар кандай кудайлардын, өзгөчө Зевстин айкелдери жана перс падышаларынын рельефтик стеллалары да бар. Жазууларда Антиохостун мүрзөсү да ушул жерде экени айтылганы менен, падышанын мүрзөсү алиге чейин табыла элек. Немрут тоосунун батыш террасасында Коммаген падышалыгынын Македония падышаларынын рельефтик стелалары, ошондой эле дүйнөнүн эң байыркы астрологиялык календары деп эсептелген арстандын зодиак белгисинин рельефтери да бар.
Мыкты тажрыйба: Күн чыгышы жана батышы
Бул саммит планетадагы эң кооз жерлердин бири жана күндүн чыгышын жана батышын көрүү үчүн уникалдуу жер. Жыл сайын күндүн эң кооз сааттарында он миңдеген коноктор чексиз горизонт сызыгына каршы алтын, кочкул кызыл жана көк түстөрдүн айкалышын байкоо үчүн чокуга чыгышат. Эсиңизде болсун, кайсы мезгил болбосун, Немрут тоосунун чокусу күн чыкканда жана батканда суук болот – жылуу кийим кийүү сунушталат.
Адыяман – Түркиянын эң мыкты гастрономиялык багыт
Немрут тоосун зыярат кылуу жашоодогу эң уникалдуу тажрыйбалардын бири болсо, Адыяман дагы башка кооздуктарга ээ. Аймактын уникалдуу табигый жана маданий мурасы саякат үчүн өзгөчө жай болуп саналат. Аймактагы тарыхый жерлердин арасында Каракуш тумулу, Цендере көпүрөсү жана Арсемейя байыркы шаары бар. Башка маанилүү пункттар – Евфрат дарыясынын батыш жээгиндеги Гергер сепили жана Коммаген падышалыгынын беш негизги шаарынын бири болгон байыркы Перре шаары. Өзгөчө кулинардык маданиятынан улам Адыяман Түркиянын эң мыкты деп тандалган гастрономиялык багыттарынын бири.
